Deze week zijn de resultaten van NEMESIS 3 gepubliceerd (https://bit.ly/3FlB7tF). Het is de 3e keer dat met een representatieve steekproef is vastgesteld hoeveel mensen een psychische stoornis hebben. Er worden willekeurig Nederlanders gevraagd om mee te doen, en de meting hangt dus niet af van of mensen wel of niet hulp zoeken of in zorg zijn.
Dat werd eerder gedaan rond 1998 en rond 2010 dus er kan vergeleken worden. Tot nu toe was het percentage mensen met een stoornis stabiel rond de 17%, nu is het bijna 26%. Dat is een grote stijging die veel reactie oproept: van ‘dit kan niet kloppen’ tot ‘er moeten nu echt veel meer psychologen komen’.
Volgens mij moeten we deze uitkomsten niet groter, maar ook niet kleiner, maken dan ze zijn. De NEMESIS-meetwijze is gebaseerd op de DSM en maakt gebruik van een gestructureerd interview dat door getrainde niet-hulpverleners wordt afgenomen. Met dat interview worden problemen en klachten van mensen vastgesteld die via een algoritme leiden tot een conclusie: bv. ‘geen stoornis’, ‘depressie’, ‘ADHD’ of meerdere stoornissen naast elkaa
Deze NEMESIS-cijfers zeggen, net als DSM, niets over de ernst van de problemen. Niets over de oorzaak. En niets over wat de persoon er zelf mee wil of kan. Ofwel: het zijn conclusies zonder context. Als je de medische mores er op loslaat: een aantal klachten op een rijtje zetten is niet hetzelfde als het stellen van een diagnose. Er wordt alleen gevraagd en geteld, niet doorgevraagd en geduid.
Dat NEMESIS psychische problematiek detecteert betekent niet perse dat mensen ‘ziek’ zijn. Overigens is het oordeel van professionals daarover ook lang niet altijd valide, maar dat is weer een ander verhaal (https://bit.ly/3iybqgw).
Persoonlijk vind ik dat de termen psychische ‘stoornis’ en psychische ‘ziekte’ veel te makkelijk worden gebruikt voor psychische ‘problematiek’ (zie bv https://bit.ly/3ETFieB). De grote aandacht voor de NEMESIS-resultaten werkt daar helaas aan mee.
NEMESIS zegt wel valide iets over het aantal mensen met (bepaalde) psychische problemen. Bovendien is NEMESIS erg betrouwbaar omdat er al enkele decennia al min of meer op dezelfde wijze wordt gemeten – en er bij veranderingen veel aandacht wordt besteed aan vergelijkbaarheid met eerdere metingen.
Dat betekent dus dat er wel degelijk iets aan de hand is ons land: er hebben gewoon een stuk meer mensen psychische problematiek dan eerder. Dat is belangrijk om te erkennen en over na te denken. Zoals gezegd: NEMESIS zegt niets over ernst, oorzaak en wat mensen willen of kunnen met hun problemen.
Dus het antwoord is niet automatisch dat er ‘meer psychologen moeten komen’. Maar ook niet dat ‘dit niet kan kloppen’. Nederland is niet steeds ‘zieker’, Nederlanders hebben het wel zwaarder.
Wat dan wel? Zie bijvoorbeeld:
Op zoek naar informatie over onbegrepen gedrag? Gebruik de zoekfunctie!