In dit onderzoek werd onderzocht hoe sommige patiënten in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) als ‘moeilijk’ worden gezien. Dit werd gedaan via een gemengde methodologische aanpak in Nederland tussen 2006 en 2009. De onderzoekers voerden een literatuurstudie, een Delphi-studie onder experts, een enquête onder professionals, interviews met ‘moeilijke’ patiënten en casestudies uit.
Een Etiket met Gevolgen
Het label ‘moeilijk’ blijkt samen te hangen met professioneel pessimisme, passieve behandeling en soms zelfs ontslag uit de zorg. Dit etiket wordt gegeven wanneer bepaalde patiëntkenmerken aanwezig zijn en professionals een specifieke oorzaak toeschrijven (psychologisch, sociaal, of moreel versus neurobiologisch) aan het gedrag van de patiënt. Deze status wordt versterkt door daaropvolgend gedrag van zowel patiënt als professional, waardoor aanvankelijk ongebruikelijk hulpzoekgedrag verandert in ‘moeilijk’ of ineffectief chronisch ziektegedrag.
De Rol van Zorgprofessionals
De bevindingen tonen aan dat het verloop van een geestelijke ziekte, of tenminste het contact met GGZ-professionals en -diensten, niet alleen door patiëntkenmerken wordt bepaald. Patiënt en professional, versterkt door de sociale en GGZ-systemen, vormen samen het verloop van de zorg en de ziekte. Belangrijk is dat professionals hun rol in het in stand houden van ‘moeilijk’ gedrag heroverwegen.
Model
Een gedetailleerde analyse toont aan dat het label ‘moeilijk’ sociaal wordt opgelegd en gebaseerd is op een mix van variabelen gerelateerd aan patiënten, professionals, GGZ-diensten en grotere sociale systemen. De resultaten benadrukken de noodzaak voor een zorgvuldige diagnose en een behandelaanpak die zowel strikte richtlijnen als patiëntautonomie integreert. Het voorkomen van het ‘moeilijke’ patiënt-label en het bevorderen van effectieve zorgbenaderingen zijn cruciaal.
Conclusie
Deze studie biedt inzichten in de complexe interacties tussen patiënten en zorgprofessionals in de GGZ, met speciale aandacht voor de dynamiek rondom ‘moeilijke’ patiënten. Het benadrukt de impact van etikettering en de rol van professionals bij het vormgeven van de zorgrelatie.
